ولایت هرات یکی از ولایات تاریخی و زیبای افغانستان می باشد. آثار باستانی موجود در این ولایت یادگار روزگاران تلخ و شیرین گذشته بر مردم این دیار هستند. هر کدام از این آثار برگی از کتاب قدمت و شکوه این سرزمین را نقش می زنند.

در شمال هرات و در دامنه‌ی فراخ کوه؛ مزار یکی از عارفان و شاعران مشهور قرن پنجم قرار دارد.

ابواسماعیل عبدالله ابن ابی منصور محمد یا همان خواجه عبدالله انصاری معروف به پیرهرات در ۳۹۶ هجری قمری در هرات متولد و در ۴۸۱ هجری قمری دیده از جهان فروبست. از خواجه عبدالله انصاری با نام های پیر هرات، پیر انصار، انصاری هروی و… نیز یاد می شود.

او از شاعران عارف مسلک و صوفیان به نام زمان خود بود. اشعار و مناجات های او سرشار از شوق معنوی و عشق به معبود می باشد.آثار منثور و مسجع او نیز در زمره ی بهترین های زبان و ادب فارسی قرار دارند. پیر هرات همچنین مفسر قرآن و استاد سخنوری و بحث فلسفی بود.

برخی از آثار معروف او عبارتند از: الهی نامه، مناجات نامه، کنزالعارفین، صد میدان، هفت حصار و… .

مزار خواجه عبدالله در زمان شاهرخ میرزا تیموری با کاشی‌کاری‌های جدید مرمت شد. سنگ‌های پرنقش و نگار، حوض زمزم و سنگ نوشته‌های قدیمی زیبایی در این مکان وجود دارند.

این زیبایی‌ها پس از گذشت سال ها هنوز می توانند هر دیده ای را مجذوب خود کنند.

همچنین لوحی مرمرین در مزار خواجه عبدالله انصاری قرار دارد که بسیار ارزشمند است.  قدمت این لوح به دوره‌ی سلطان حسین بایقر نسبت داده می‌شود.

باور مردم در مورد مزار خواجه عبدالله انصاری

مردم هرات به مزار خواجه عبدالله انصاری گذرگاه یا گازرگاه نیز می‌گویند. این نام به دلیل رفت و آمدهای مردم برای طلب حاجت، بر این مکان نهاده شده است.

همچنین به دلیل جنگ‌های صورت گرفته در این مکان، به آن کارزارگاه نیز گفته می‌شود.

در گذرگاه علاوه بر مزار پیر هرات، آرامگاه شخصیت های برجسته ی دیگری نیز قرار دارد. از جمله: شیخ عمو، ابونصر خباز، غریب میرزا، ابوالحسن سوهان و… .

جنگل سرسبزی که در گذرگاه وجود دارد، محل تأسیس اولین مدرسه ی علمی افغانستان است.

امروزه اثری از این مدرسه به جا نمانده است. بنای دیگری با نام ایوان بزرگ مشرقی نیز به دستور شاهرخ میرزا تیموری در گذرگاه ساخته شده که همچنان پابرجاست.

مردم هرات معتقدند اندکی از موی پیامبر بزرگ اسلام(ص) نیز در جوار آرامگاه خواجه عبدالله انصاری قرار دارد.

این اعتقاد بر قداست و اهمیت این مکان می‌افزاید. مزار پیر هرات یکی از آثار تاریخی ارزشمند افغانستان است.

این بنای مهم علاوه بر جنبه ی تاریخی و مذهبی، تفریح گاه بازدید کنندگان نیز می باشد.

منبع: سیستم معلوماتی و گردشگری افغانستان

لینک:

https://atis.af/%d9%85%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d8%ae%d9%88%d8%a7%d8%ac%d9%87-%d8%b9%d8%a8%d8%af%d8%a7%d9%84%d9%84%d9%87-%d8%a7%d9%86%d8%b5%d8%a7%d8%b1%db%8c/